PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA

Z GEOGRAFII

W klasie pierwszej obowiązują następujące działy geografii fizycznej:

I  –   GEOGRAFIA- JAKO NAUKA

II  –   RODZAJE ŹRÓDEŁ INFORMACJI GEOGRAFICZNEJ

III –  SYSTEM PRZYRODNICZY ZIEMI

IV – ATMOSFERA

V  –  HYDROSFERA

VI  -LITOSFERA
VII-PEDOSFERA ,BIOSFERA

VIII – DYNAMICZNA RÓWNOWAGA POMIEDZY ELEMENTAMI ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO- MECHANIZMY REGULUJĄCE

Ocena dopuszczająca – uczeń potrafi:

 

-podać definicję geografii współczesną oraz funkcjonującą w starożytności

-dokonać podziału na geografię fizyczną , społeczno- gospodarczą i regionalną                                                            

-rozróżnić ruch obrotowy i obiegowy Ziemi

-wymienić daty kalendarzowych pór roku

-podać czas strefowy i urzędowy jaki obowiązuje w Polsce [ latem i zimą ]

-wymienić cechy mapy i jej składniki

-podać cechy siatki geograficznej

-określi położenie geograficzne na mapie

-dokonać podziału map

-obliczyć odległość w terenie na podstawie skali mapy

-przedstawić skalę liczbową w postaci mianowanej i liniowej

-odczytać współrzędne geograficzne wskazanego punktu na mapie

-rozpoznać na mapach topograficznych formy terenu przedstawione za pomocą   

  poziomic i sygnatur

-odczytać wysokość względną i bezwzględną form przedstawionych za pomocą

  poziomic

-podać skład chemiczny powietrza atmosferycznego

-wymienić kolejne warstwy atmosfery

-wymienić podstawowe rodzaje chmur

-wymienić procesy klimatotwórcze, elementy pogody i klimatu, czynniki

  klimatotwórcze

-wymienić strefy klimatyczne oraz typy klimatów

-wymienić formy występowania wód na Ziemi

-przedstawić podział oceanu światowego na oceany i morza

-wymienić rodzaje ruchów wody morskiej

-wymienić typy jezior

-wskazać na mapie obszary współcześnie zlodowacone

-wymienić rodzaje skał

– wymienić formy powstałe w wyniku niszczącej i budującej działalności rzek, wiatru , mórz oraz lodowców

-wymienić ery i okresy dziejów geologicznych Ziemi

-podać nazwy obszarów zagrożonych sejsmicznie

-wymienić główne strefowe formacje roślinne i podać przykłady ich występowania

-zdefiniować pojęcie gleby

Ocena dostateczna -uczeń spełnia kryteria oceny dopuszczającej, a ponadto potrafi :

 

-podać przykłady praktycznego zastosowania nauk geograficznych

-podać przykłady zjawisk przyrodniczych będących następstwem kształtu i ruchów

  Ziemi

-znać zasady wprowadzenia czasu strefowego i urzędowego

-wyjaśnić różnice miedzy mapą ogólnogeograficzną i tematyczną

-na podstawie legendy mapy ogólnogeograficznej odczytać treść mapy

-odróżnić pogodę i jej zmiany od klimatu i zmian klimatycznych

-podać przykłady obszarów położonych w danej strefie klimatycznej

-podać przykłady wpływu działalności człowieka na stan atmosfery

-przedstawić i objaśnić schemat krążenia wody na Ziemi

-podać rozmieszczenie i przyczyny występowania głównych obszarów

  bezodpływowych

-podać przykłady systemów rzecznych , dorzeczy i zlewisk

-rozpoznać i wskazać na mapie przykłady mórz różnych typów

-omówić cyrkulację prądów morskich

-określić warunki występowania wód podziemnych

-podać przykłady obszarów występowania jezior na świecie

-określić warunki powstawania lodowców górskich i kontynentalnych

-podać przykłady metod stosowanych do badań wnętrza Ziemi

-przedstawić schemat budowy skorupy ziemskiej

-wymienić formy rzeźby powstałe w wyniku działalności czynników wewnętrznych i zewnętrznych kształtujących powierzchnię Ziemi

-dokonać charakterystyki poszczególnych er geologicznych

-omówić rozmieszczenie kontynentów i ukształtowanie ich powierzchni

-opisać proces powstawania gleby

-omówić za pomocą atlasu rozmieszczenie gleb strefowych na świecie oraz podać przykłady występowania gleb astrefowych na świecie

 

Ocena dobra – uczeń spełnia kryteria oceny dopuszczającej i dostatecznej , a ponadto potrafi:

 

-wykonać rysunki i scharakteryzować oświetlenie Ziemi w pierwsze dni       

  astronomicznych pór roku

-scharakteryzować zmiany oświetlenia Ziemi w ciągu roku w poszczególnych

  strefach oświetlenia

-obliczyć czas miejscowy na dowolnej długości geograficznej , mając podany czas

  strefowy lub miejscowy na dowolnej długości geograficznej

-na mapach topograficznych lub innych wielkoskalowych dokonać pomiaru

  długości odcinków i posługując się skalą mapy , obliczyć rzeczywiste długości lub odległości

-scharakteryzować procesy klimatotwórcze : obieg ciepła , wilgoci, krążenie

  powietrza

-scharakteryzować klimat danego obszaru na podstawie map elementów klimatu

-wskazać różnice miedzy klimatem morskim i lądowym

-wskazać przykłady występowania obszarów o klimacie astrefowym [ górskim,

  monsunowym oraz opisać i
– wyjaśnić cechy takich klimatów

-przedstawić za pomocą rysunku i omówić obieg wody w przyrodzie

-podać przyczyny zróżnicowania temperatury i zasolenia wód morskich

-wykazać wpływ pływów na kształtowanie się wybrzeży i ujść rzecznych

-podać przykłady znaczenia przyrodniczego i gospodarczego wód podziemnych

-wymienić i scharakteryzować proste ustroje rzeczne oraz podać odpowiednie

  przykłady rzek

-opisać powstawanie mis jeziornych różnego typu i podać przykłady z obszarów

  świata

-wymienić główne procesy i czynniki geologiczne i opisać efekty ich działania

-wskazać przykłady wpływu klimatu na rzeźbę terenu

-rozpoznać na mapie różne typy wybrzeży i podać ich genezę

-wymienić czynniki glebotwórcze i podać przykłady ich oddziaływania na przebieg

  procesu glebotwórczego

-scharakteryzować geograficzne rozmieszczenie świata zwierzęcego

-podać przykłady skutków naruszenia równowagi naturalnej w środowisku pod

  wpływem działalności człowieka

Ocena bardzo dobra – uczeń spełnia kryteria oceny dopuszczającej, dostatecznej i dobrej, a ponadto potrafi :

 

-wskazać przykłady wzajemnych relacji miedzy składnikami danej geosfery a

  innymi geosferami

-obliczyć czas strefowy na dowolnej długości geograficznej względem strefy czasu

  uniwersalnego

-wyjaśnić zasady zmiany daty po przekroczeniu umownej jej granicy

-obliczyć wysokość górowania Słońca na dowolnej szerokości geograficznej

  w pierwsze dni astronomicznych pór roku

-wyjaśnić znaczenie generalizacji dla użytkowania mapy

-konstruować: wykresy liniowe, diagramy słupkowe, kołowe,  

  kartodiagramy, kartogramy, mapy izarytmiczne

-wykazać zależność zmian zasolenia i temperatury wód od szerokości

  geograficznej

-scharakteryzować sieć wodną obszarów o dodatnim i ujemnym bilansie wodnym

-opisać przebieg i efekty ruchów wód morskich

-wyjaśnić przyczyny zróżnicowania zasilania podziemnego

-przedstawić na rysunku warunki występowania wód artezyjskich

-scharakteryzować systemy rzeczne

-opisać skutki procesów wewnętrznych : powstawanie skal, form i struktur

  tektonicznych

-rozpoznawać skały

-podać czynniki i procesy, które doprowadziły do powstania podstawowych form

  rzeźby

-rozpoznawać podstawowe gleby na podstawie ich profili

-podać przykłady środowiska geograficznego jako środowiska życia i działalności

  człowieka

-ocenić znaczenie środowiska geograficznego jako źródła zasobów naturalnych

 

 

 

 

Ocena celująca – uczeń spełnia kryteria oceny dopuszczającej, dostatecznej, dobrej i bardzo dobrej a ponadto:

– posiada wiedzę i umiejętności  znacznie wykraczające poza zakres wymagań        programowych, samodzielnie i twórczo rozwija własne uzdolnienia, proponuje nietypowe rozwiązania problemów teoretycznych i praktycznych, osiąga sukcesy w olimpiadach geograficznych na szczeblu okręgowym lub krajowym.

 

W klasie II obowiązują następujące działy geografii społeczno-gospodarczej świata:

 

I       – PRZESTRZEŃ GEOGRAFICZNA PRZEDMIOTEM BADAŃ GEOGRAFII SPOŁECZNO- GOSPODARCZEJ

II    – LUDNOŚĆ ŚWIATA I POLSKI

III      – PROBLEMY DEMOGRAFICZNE I OSADNICZE ŚWIATA I POLSKI

IV    – INTERAKCJA W SYSTEMIE CZŁOWIEK- PRZYRODA- GOSPODARKA

V        – TYPY GOSPODAROWANIA W ŚRODOWISKU I ICH NASTĘPSTWA

VI    – ANTROPOPRESJA- PREKSZTAŁCANIE PRZESTRZENI PRZYRODNICZEJ ZIEMI PRZEZ CZŁOWIEKA

VII– OCHRONA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ZIEMI

Ocena dopuszczająca – uczeń potrafi:

 

•         wyróżnić przyrodnicze i poza przyrodnicze składniki środowiska geograficznego

•         na podstawie odpowiednich map tematycznych odczytać rozmieszczenie ludności na
świecie, podział rasowy, zróżnicowanie etniczne i religijne ludności świata lub
wybranych regionów

•         wskazać państwa o najwyższym i najniższym poziomie urbanizacji oraz przyczyny
tego zróżnicowania

•         podać przykłady wielkich aglomeracji, konurbacji i regionów zurbanizowanych
(megalopolis)

•         wymienić konwencjonalne i niekonwencjonalne źródła energii

•         wskazać surowce mineralne będące podstawą rozwoju gałęzi przemysłu
przetwórczego i główne obszary ich występowania

•         wymienić czynniki przyrodnicze i poza przyrodnicze rozwoju rolnictwa

•         wskazać na poszczególnych kontynentach obszary o najkorzystniejszych warunkach
naturalnych dla rolnictwa

•         podać nazwy i wskazać położenie większych państw niepodległych oraz ich    –

      stolice

Ocena dostateczna – uczeń spełnia kryteria oceny dopuszczającej, a ponadto potrafi:

 

•         scharakteryzować podstawowe zagadnienia demograficzne na świecie w ujęciu
globalnym

•         podać liczbę ludności świata, przebieg jej wzrostu w czasach historycznych
i prognozy wzrostu

•         wskazać obszary najgęściej zaludnione ; obszary ekumeny, anekumeny i subekumeny
oraz podać przyczyny ich występowania wykorzystując mapy tematyczne

•         podać przykłady regionalnego zróżnicowania przebiegu procesów

             urbanizacyjnych

•         omówić rozmieszczenie największych miast świata

•         podać przykłady wpływu wielkich miast na środowisko, na zdrowie człowieka

•         określić znaczenie energetyki dla rozwoju gospodarczego

•         wskazać największe zagłębie węglowe, złoża ropy naftowej i gazu ziemnego

•         podać przykłady negatywnego wpływu przemysłu na środowisko

•         określić stopień zaspokojenia potrzeb żywnościowych w różnych częściach świata,
wskazać strefy głodu

•         scharakteryzować główne regiony rolnicze świata pod względem rodzaju produkcji
rolnej

•         scharakteryzować podział polityczny świata na lądach i morzach

•         podać przykłady mini-państw

•         podać przykłady państw o różnych ustrojach politycznych

 

 

Ocena dobra- uczeń spełnia kryteria oceny dopuszczającej i dostatecznej, a ponadto potrafi:

 

•    zdefiniować środowisko geograficzne, jako system współzależności
przyczynowo-skutkowych i podać przyczyny tych zależności

•       podać przykłady skutków naruszenia równowagi naturalnej w środowisku pod
wpływem działalności człowieka

•       ocenić znaczenie środowiska geograficznego, jako źródła zasobów naturalnych

•       określić czynniki wzrostu liczby ludności świata i wybranych regionów

•       wskazać przyczyny i konsekwencje eksplozji demograficznej oraz obszary jej
występowania

•       określić przyczyny i konsekwencje wzrostu liczby ludności miejskiej

•       posługują się mapami i danymi statystycznymi scharakteryzować zróżnicowanie
produkcji energii elektrycznej na świecie i wskazać kraje – największych
producentów

•       scharakteryzować rozmieszczenie największych obszarów zindustrializowanych na
świecie

•       posługując się mapami i danymi statystycznymi porównać gospodarkę rolną krajów
wysokorozwiniętych gospodarczo i rozwijających się.

•       przedstawić zmiany polityczne na świecie w ostatnich latach, ze szczególnym
uwzględnieniem Europy

•       wskazać mierniki poziomu rozwoju gospodarczego krajów

Ocena bardzo dobra- uczeń spełnia kryteria oceny dopuszczającej, dostatecznej i dobrej,a ponadto potrafi:

 

•       podać przykłady znaczenia środowiska geograficznego jako środowiska życia
i działalności człowieka

•       na podstawie danych statystycznych obliczyć przyrost naturalny i przyrost
rzeczywisty oraz ich współczynniki

•       przeanalizować przebieg wzrostu liczby ludności miejskiej na świecie w porównaniu
ze wzrostem ogólnej liczby ludności

•       wskazać pozytywne i negatywne aspekty urbanizacji

•       podać przykłady zagrożeń środowiska związanych z wydobywaniem surowców
energetycznych, ich transportem i przetwarzaniem

•       scharakteryzować wybrane główne okręgi przemysłowe świata z uwzględnieniem
czynników lokalizacji i procesów przemian na podstawie map tematycznych,
wykresów i diagramów

•       podać przykłady negatywnego wpływu rolnictwa na środowisko oraz przykłady
działań na rzecz ochrony środowiska

•       wymienić państwa wysoko rozwinięte gospodarczo i scharakteryzować tę grupę
państw pod względem społeczno-gospodarczym dobierając odpowiednie dane
statystyczne

•       podać przykłady państw najbiedniejszych, scharakteryzować je pod względem
społeczno-gospodarczym z uwzględnieniem problemów rozwoju

•       scharakteryzować procesy integracyjne na świecie ze szczególnym uwzględnieniem
Unii Europejskiej

 

Ocena celująca – uczeń spełnia kryteria oceny dopuszczającej, dostatecznej i dobrej, a ponadto:

 

• posiada wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza zakres wymagań programowych, samodzielnie i twórczo rozwija własne uzdolnienia, proponuje nietypowe rozwiązania problemów teoretycznych i praktycznych, osiąga sukcesy w olimpiadach geograficznych na szczeblu okręgowym lub krajowym.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

W klasie III obowiązują następujące działy geografii fizycznej społeczno-gospodarczej świata realizowane w zakresie rozszerzonym:

 

I-SYSTEM PRZESTRZENI PRZYRODNICZEJ PODSTAWĄ ZYCIA I DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ CZŁOWIEKA

II-ELEMENTY METODYKI BADAŃ GEOGRAFICZNYCH

III- WZAJEMNE ODDZIAŁYWANIE PROCESÓW ENDOGENICZNYCH I EGZOGENICZNYCH PODSTAWĄ FUNKCJONOWANIA SYSTEMU PRZYRODNICZEGO ZIEMI

IV-PRZESTRZEŃ PRZYRODNICZA PODSTAWĄ DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ CZŁOWIEKA

V- ROZWÓJ LICZBY LUDNOŚCI NA ŚWIECIE I W POLSCE

VI- PROCESY ZMIAN UKŁADÓW OSADNICZYCH I URBANIZACYJNYCH NA ŚWIECIE I W POLSCE

VII- FORMY DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ CZŁOWIEKA

VIII- PRZYCZYNY ZRÓZNICOWANIA POZIOMU SPOŁECZNO- GOSPODARCZEGO PAŃSTW

Wymagania na poszczególne stopnie są zbieżne z zakresem podstawowym a ponadto:

Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który:

·        inicjuje akcje wykraczające poza ramy programowe,

·        sporządza materiały pomocne przy prowadzeniu lekcji z własnej inicjatywy,

·        jego wiedza wykracza poza materiał omawiany na lekcji,

·        posługuje się bardzo bogatym słownictwem,

·        wypełnia wszystkie kryteria na ocenę bardzo dobrą.

 

Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który:

·        ma pomysły i chętnie się nimi dzieli,

·        pobudza innych do aktywności,

·        przejmuje inicjatywę innych i ją realizuje,

·        zna i rozumie wszystkie pojęcia wprowadzone na lekcji,

·        posiada dużo informacji na temat aktualnych wydarzeń w kraju i na świecie,

·        zna i rozumie wszystkie zagadnienia poruszane na lekcji,

·        potrafi samodzielnie argumentować swoje zdanie, stosując wielkość i różnorodność argumentów,

·        w sposób jasny i precyzyjny prezentuje swoje myśli,

·        dostrzega i formułuje problemy samodzielnie,

·        samodzielnie tworzy uogólnienia i wyciąga wnioski,

·        skutecznie poznaje zdobytą wiedzę w praktycznym działaniu.

 

Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który:

·        zadania powierzone mu przez grupę wykonuje samodzielnie,

·        czynnie uczestniczy w lekcji,

·        wykonuje polecenia nauczyciela,

·        zna i rozumie większość pojęć,

·        w znacznym stopniu orientuje się w sytuacji w kraju i na świecie,

·        zna i rozumie większość zagadnień poruszanych na lekcji,

·        potrafi samodzielni: znaleźć argument uzasadniający swoją wypowiedź; opisać sytuację problemową; wnioskować; stosować zdobytą wiedzę w praktyce.

 

 

Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który:

·        współpracuje z grupą w realizacji zadania przy wsparciu kolegów i nauczyciela,

·        zna i rozumie podstawowe pojęcia,

·        orientuje się w najważniejszych wydarzeniach w kraju i najbardziej nagłośnionych na świecie,

·        zna i rozumie podstawowe zagadnienia omawiane na lekcji,

·        pod kierunkiem nauczyciela potrafi: podać argument uzasadniający zdanie; czasami prezentować swoje myśli; opisać sytuację problemową; zastosować zdobytą wiedzę, odwzorowując poprzednie doświadczenia.

 

Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który:

·        jest biernym uczestnikiem zajęć i nie przeszkadza w ich prowadzeniu,

·        przy pomocy nauczyciela potrafi wyjaśnić znaczenie najprostszych pojęć,

·        w minimalnym stopniu opanował zagadnienia poruszane na lekcji,

·        sporadycznie wykazuje się pewnymi informacjami o wydarzeniach w kraju,

·        przy dużej pomocy nauczyciela potrafi: odtworzyć argumenty podane przez innych; odwzorować zaprezentowane przez innych praktyczne zastosowania wiedzy.

 

Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który:

·        nie włącza się w realizację zadań,

·        przeszkadza innym w pracy,

·        blokuje aktywność innych – np. ośmiesza innych,

·        nie zna podstawowych pojęć,

·        nie orientuje się w sytuacji w kraju i na świecie,

·        nie opanował w stopniu minimalnym zagadnień poruszanych na lekcji,

·        nawet przy dużej pomocy nauczyciela nie potrafi: powtórzyć użytego przez innych argumentu; opisać sytuacji problemowych; odwzorować zaprezentowanych przez innych praktycznych zastosowań wiedzy.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                                                          Opracowała

                                                                                           Wioletta Małkowska