Przedmiotowy system oceniania
Edukacja dla bezpieczeństwa kl. I LO , kl. I ZSZ i kl. I T
Opracowała Małgorzata Olton
Ocenianie jest procesem, który pozwala na zebranie informacji o efektach pracy ucznia, a także o stopniu opanowania przez niego wiedzy i umiejętności. Ocenianie ma również na celu monitorowanie pracy ucznia oraz przekazywaniu mu informacji o jego osiągnięciach edukacyjnych pomagających w uczeniu się, poprzez wskazanie, co uczeń robi dobrze, co i jak wymaga poprawy oraz jak powinien dalej się uczyć.
Jeśli chcemy, aby ocena miała charakter konstruktywny, powinna ona być obiektywna, rzetelna, trafna i sprawiedliwa. Jednocześnie powinna mobilizować ucznia do dalszej pracy. Właściwie przekazana informacja zwrotna inspiruje do samokształcenia, podnosi samoocenę, a także zachęca do korygowania działań.
Celem oceniania jest:
– sterowanie procesem nauczania,
– udzielanie uczniowi pomocy w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju,
– uzyskiwanie informacji o jakości uczenia się,
– motywowanie ucznia do dalszych postępów w nauce,
– umożliwienie nauczycielowi doskonalenia organizacji i metod pracy,
– dostarczenie rodzicom i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach w nauce oraz specjalnych uzdolnieniach ucznia.
Funkcja oceny:
– dydaktyczna – wynika z programów nauczania, mierzona testami (wiedza, umiejętności, aktywność, praca na lekcji);
– społeczno-dydaktyczna – określa postawy i cechy osobowościowe ucznia, jego funkcjonowanie w grupie, emocjonalne zaangażowanie, wynikające np. z trudności rodzinnych;
– dydaktyczno-prognostyczna – informuje o stopniu znajomości zagadnienia, niekoniecznie w oparciu o program wyłącznie szkolny; jest również pomocna przy planowaniu czynności nauczyciela, informuje także o przyszłych wynikach ucznia na podstawie bieżących ocen dydaktycznych;
– sterująco-metodyczna – uzmysławia nauczycielowi konieczność zmiany lub kontynuacji metod pracy z uczniem (dotychczasowe są mało skuteczne lub bardzo skuteczne);
– psychologiczna – obejmuje kontekst zdrowia psychicznego i fizycznego ucznia;
– wychowawcza – uwzględnia zaangażowanie, staranność, wkład pracy, warunki środowiskowe itp.;
– selektywna – odróżnia uczniów dobrze przygotowanych do dalszej nauki od tych, którzy tej umiejętności jeszcze nie posiedli;
– społeczna – powinna kształtować stosunki w klasie i określić przygotowanie i predyspozycje ucznia do dalszej nauki, pracy; ocena nie może spełniać funkcji represyjnej, powinna być wspierająca dla ucznia.
Uczniowie powinni zostać zapoznani z zasadami oceniania na pierwszych zajęciach.
Nauczyciel jest zobowiązany do przestrzegania zasady jawności przy wystawianiu ocen.
Wystawianie ocen z odpowiedzi ustnej oraz odczytywanie ocen z prac pisemnych nie może być komentowane na forum klasy w sposób drażliwy dla ucznia. Jedyną podstawą do wystawienia oceny śródrocznej i rocznej są kontrole uczniów prowadzone systematycznie i rozłożone równomiernie na cały okres nauki.
Nauczyciel ustalając ocenę uzasadnia ją uczniowi. Uzasadnienie następuje w formie ustnej.
Kryteria oceniania oraz zakres wymagań ustala nauczyciel przedmiotu, zgodnie z WSO każdej placówki.
Uczniowi przysługuje możliwość zgłoszenia nieprzygotowania raz w semestrze. Musi dokonać tej czynności na początku zajęć. Kolejne nieprzygotowania skutkują oceną niedostateczną.
Uczeń ma obowiązek przystąpienia do zapowiedzianych sprawdzianów i prac klasowych. Uczeń nieobecny na pracy klasowej albo zapowiedzianym sprawdzianie ma obowiązek w ciągu 2 tygodni pracę napisać, jeśli tego nie uczyni to otrzymuje z danej pracy pisemnej ocenę niedostateczną.
Jeżeli uczeń podczas pracy klasowej korzystał z niedozwolonych pomocy otrzymuje ocenę niedostateczna i traci prawo do poprawy oceny z tej pracy.
O przewidywanej ocenie niedostatecznej klasyfikacyjnej śródrocznej lub końcowo rocznej nauczyciel powinien powiadomić ucznia i jego rodziców w terminie nie krótszym niż dwa tygodnie przed klasyfikacją.
Uczeń ma prawo uzyskać wyższą niż przewidywana śródroczna i roczna ocena klasyfikacyjna ustalając z nauczycielem zakres wymagań na tę ocenę i po zaliczeniu tego materiału na ocenę wyższą niż ocena wynikająca ze średnich ocen cząstkowych danego przedmiotu.
Warunkiem uzyskania pozytywnej oceny końcowo rocznej jest zaliczenie zaległości programowych wynikających z wystawienia semestralnej oceny niedostatecznej.
Ocenę klasyfikacyjną ustala nauczyciel prowadzący zajęcia edukacyjne zgodnie z Przedmiotowym Systemem Oceniania.
Uczeń, który otrzymał oceną niedostateczną ze sprawdzianu, powinien ją poprawić w ciągu dwóch tygodni – w terminie ustalonym z nauczycielem.
Termin sprawdzania i ogłaszania wyników prac pisemnych nie powinien przekraczać 2 tygodni od daty pisania tej pracy. Wynik pisemnych prac kontrolnych należy omówić i podsumować.
Propozycje kryteriów oceniania prac pisemnych:
96% + dodatkowe zadanie celujący
91% – 100 % bardzo dobry
75% – 90 % dobry
50% – 74% dostateczny
30% – 49% dopuszczający
0 % – 29% niedostateczny
Oceny bieżące ustala się według następującej skali: a) stopień celujący – 6; b) stopien bardzo dobry plus – 5+; c) stopień bardzo dobry – 5; d) stopień bardzo dobry minus – 5-; e) stopień dobry plus – 4+; f) stopień dobry – 4; g) stopień dobry minus – 4-; h) stopień dostateczny plus – 3+; i) stopień dostateczny – 3; j) stopień dostateczny minus; k) stopień dopuszczający plus – 2+;l) stopień dopuszczający – 2; m) stopień niedostateczny – 1.
Prace pisemne udostępniane są rodzicom i dzieciom do wglądu. Przechowywane są przez nauczyciela w szkole. Prac tych nie można kserować, fotografować i wynosić poza obręb szkoły.
Na dwa tygodnie przed ostateczną klasyfikacją, nauczyciel informuje uczniów o przewidywanej ocenie klasyfikacyjnej śródrocznej i końcowo rocznej.
Brak pracy domowej uczeń powinien uzupełnić do najbliższych zajęć.
W przypadku nieobecności w szkole uczeń powinien uzupełnić wiadomości oraz brakujące notatki i ćwiczenia. Oceny za zeszyt, zeszyt ćwiczeń oraz inne formy aktywności ucznia są stopniami wspomagającymi.
Formy sprawdzenia wiedzy w semestrze:
- Praca klasowa – 1
- Kartkówka-2
- Zeszyt ćwiczeń – 1
- Ćwiczenia praktyczne – 3
- Aktywność na lekcji – 1
- Prezentacja multimedialna – 1
Kryteria oceniania – wymagania na poszczególne oceny.
| Lp. | Ocena | Wymagania – Uczeń: |
| 1. | Celujący | zdobył wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza zakres programu nauczania, potrafi zainicjować dyskusję, dzieli się z klasą swoją wiedzą i umiejętnościami, potrafi argumentować, wykazuje się aktywnością w czasie zajęć, osiąga sukcesy w konkursach, olimpiadach, turniejach, potrafi zastosować wiedzę i umiejętności w sytuacjach nietypowych, inicjuje działania na rzecz klasy, szkoły, lokalnego środowiska, |
| 2. | Bardzo dobry | opanował pełen zakres wiedzy i umiejętności przewidziany w programie nauczania, wykorzystuje wiedzę z innych dziedzin do rozwiązywania sytuacji problemowych, korzysta z różnych źródeł informacji, potrafi samodzielnie rozwiązać sytuacje problemowe przedstawione przez nauczyciela, wykazuje się aktywnością na zajęciach, uczestniczy w zajęciach pozalekcyjnych, bezbłędnie przedstawia algorytmy postępowania w różnorodnych sytuacjach, właściwie korzysta ze sprzętu niezbędnego do realizacji zajęć, aktywnie włącza się w akcje charytatywne, wolontariat itp., umie kierować działaniami we współpracy z grupą rówieśników, |
| 3. | Dobry | opanował materiał programowy w stopniu zadowalającym, wykorzystuje różne źródła informacji, poprawnie rozumuje w kategoriach przyczynowo-skutkowych, aktywnie uczestniczy w zajęciach, podejmuje wybrane zadania dodatkowe, poprawnie przedstawia algorytmy postępowania w różnorodnych sytuacjach, dokonuje porównań typowych sytuacji, samodzielnie realizuje zadania powierzone przez nauczyciela, |
| 4. | Dostateczny | częściowo opanował podstawowe wiadomości i umiejętności – umożliwiające podjęcie niezbędnych działań ratunkowych, przy pomocy nauczyciela podejmuje proste zadania, w czasie zajęć samodzielnie wykonuje proste zadania zlecone przez nauczyciela, przejawia przeciętną aktywność, |
| 5. | Dopuszczający | wykazuje znaczne braki w wiedzy i umiejętnościach przewidzianych programem nauczania, jednak nie przekreślają one możliwości dalszego kształcenia się, potrafi z pomocą nauczyciela wykonać proste czynności, pracuje niesystematycznie, nie prowadzi kart ćwiczeń lub ma poważne braki, |
| 6. | Niedostateczny | pracuje niesystematycznie, nie wykazuje zainteresowania przedmiotem, nie prowadzi kart ćwiczeń lub ma poważne braki, nie opanował wiedzy i umiejętności niezbędnych do dalszego kształcenia, nie potrafi udzielić odpowiedzi, rozwiązać zadania nawet przy pomocy nauczyciela, |
Metody sprawdzania osiągnięć ucznia
Sprawdziany, testy – obejmują partię materiału z określonego działu. Powinny być zapowiedziane z tygodniowym wyprzedzeniem. Przed rozpoczęciem sprawdzianu uczniowie powinni znać jego punktację, zgodnie z procentowymi kryteriami. Sprawdzone prace uczniowie powinni otrzymać w ciągu dwóch tygodni.
Kartkówka – obejmuje materiał z trzech ostatnich lekcji, nie jest zapowiadana. Nie powinna trwać dłużej niż 15 minut. Ocena z kartkówki nie podlega poprawie.
Odpowiedź ustna – wypowiedź na pytanie nauczyciela, obejmuje zakres trzech ostatnich lekcji.
Zadanie domowe – każda zadana praca powinna być sprawdzona przez nauczyciela, chociaż nie zawsze musi być oceniona.
Aktywność na lekcji – uczniowie mogą otrzymywać „plusy” za aktywność na lekcji. Trzy plusy mogą składać się na ocenę bardzo dobrą.
Praca w grupach – ocenianiu podlega trafność argumentów, wkład w pracę grupy, stopień realizacji zadania, umiejętne wykorzystanie pomocy dydaktycznych.
Ćwiczenia, sytuacje symulowane – ocenianiu podlega prezentowanie umiejętności, w szczególności udzielania pierwszej pomocy, rozwiązywania sytuacji problemowych.
Prezentacje multimedialne – uczniowie mogą przygotowywać prezentacje dotyczące treści nauczania.
Zeszyt, zeszyt ćwiczeń – oceniana jest systematyczność, estetyka oraz zadania domowe.
Dbając o indywidualizację procesu nauczania, należy pamiętać o konieczności dostosowania wymagań dla uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się. Sprawdziany dla nich można realizować w ten sposób, aby np. 60% zadań sprawdzało wiadomości konieczne. Można również przygotować sprawdziany, kartkówki czy pytania do ustnych odpowiedzi o innym stopniu trudności.
Wszystkich uczniów obowiązują treści podstawy programowej, dlatego też proces indywidualizacji może odbywać się tylko na poziomach: doboru metod nauczania i oceniania. Na etapie planowania zajęć trzeba pamiętać, że uczeń zdolny też może być dyslektykiem bądź posiadać jakieś inne specyficzne trudności w uczeniu się.